از همان ابتدا بگویم این مقاله را کسی می نویسد که یک عمر درگیر کک و مک بوده و با تمام ناملایمات اجتماعی و چم و خم درمان آن آشنا است. در فرهنگ ما به دختران و پسران القا می شود که کک و مک یک عیب است. پزشکان تلاش می کنند تا با روش هایی آن را درمان کنند و یا آرایشگران می خواهند زیر کرم پودرهای غلیظ کک و مک را پنهان کنند. اما اگر درگیر کک و مک هستید با اعتماد به نفس بگویید کک و مک بخشی از وجود من است و یک واقعیت است. با این حال هیچ اصراری نیست! برخی از ما شاید کک و مک را دوست نداشته باشیم و بخواهیم آن را کنترل کنیم. این مقاله هم به همین منظور نوشته شده است و قرار است به شما کمک کند تا بتوانید کک و مک را کمرنگ کنید و در کنترل شده ترین حالت ممکن نگهش دارید. اما حرف من یک چیز دیگر است؛ کک و مک یک عیب نیست!
کک و مک لکه های دایره های مسطح قهوه ای رنگ در سایز کوچک است. برخی از افراد با کک و مک به دنیا می آیند و برخی در اثر آفتاب و دیگر عوامل دچارش می شوند. استعداد ایجاد کک و مک در افرادی که دارای پوست روشن هستند بیشتر است.
کک و مک چگونه به وجود می آید؟
پوست انسان از سه لایه اپیدرم، درم و هیپودرم ساخته شده است. لایه اپیدرم که رویی ترین لایه پوست است حاوی سلولهایی به نام کراتینوسیت و ملانوسیت است. سلولهای ملانوسیت مسئول ساخت رنگدانه های پوستی هستند. این رنگدانه ها هستند که رنگ پوست ما را می سازند. رنگدانه ها پوست ما را سفید، گندمگون، سبزه و سیاه (رنگین پوست) جلوه می دهند. سلولهای ملانوسیت به طور عادی مخزن این رنگدانه ها هستند. زمانی که پوست ما در معرض تابش خورشید قرار میگیرد احتمال آسیب به هسته های سلولهای پوستی به وجود می آید. در این حالت واکنش دفاعی بدن آزاد کردن رنگدانه های اضافی از مخازن سلولهای ملانوسیت است. این ملانین ها همچون چتری بالای سر هسته های سلولی قرا می گیرند و از تابش آفتاب محافظت می کنند. به طور طبیعی باید پس از قطع شدن این تابش، رنگدانه به درون مخازن خود برگردند اما گاهی این اتفاق نمی افتند و در لایه اپیدرم پخش و پراکنده و آواره می شوند و ما آنها را به صورت لکه های پوستی از جمله کک و مک مشاهده می کنیم. دقیقا به همین علت است که کک و مک در تابستان پر رنگ و در فصول سرد کم رنگ می شود. تابش نورخورشید و اشعه فرابنفش تولید و آزاد شدن رنگدانه ها را بیش از پیش تحریک میکند.
آیا کک و مک درمان دارد؟
بعضی از افراد از بدو تولد کک و مک دارند. این کک و مک ناشی از تابش نور خورشید نیست و جنبه ژنتیکی دارد و میتوان گفت درمان ندارد. اما برخی افراد از کودکی و یا بزرگسالی با در معرض آفتاب بودن دچار آن شده اند، در این حالت کک و مک درمان دارد. اما همانطور که برخی افراد ژنتیکشان مسیر را برای جوش زدن بیشتر هموار میکند، افراد درگیر کک و مک ژنتیک مستعدی برای ایجاد آن دارند و میزان دقت و محافظتشان باید چند برابر بیشتر از افراد عادی باشد.
آیا کک و مک باعث نگرانی است؟
کک و مک در بیشتر موارد بی ضرر است. اگر ظاهر کک و مک ها شروع به تغییر کرد در این حالت باید با یک متخصص پوست مشورت کرد. علائمی که در تغییر کک و مک برای ما مهم است: تیره تر شدن، تغییر اندازه و تغییر شکل است. پزشکان پوست معمولا پیشنهاد میکنند از ضایعات پوستی همچون کک و مک مرتبا عکس بگیرید تا متوجه تغییر آن در طول چند ماه یا سال بشوید. این توصیه به این دلیل است که گاهی ضایعات پوستی اصلا کک و مک نیست و یک نشانه از ایجاد سرطان پوست است.
روتین پوست دارای کک و مک به چه صورت است؟
برویم سراغ اصل مطلب و آن هم روتین پوستی افراد درگیر کک و مک است. در این حالت روتین پوستی ما دو بخش دارد. بخش اول آن روتین بیسیک و بخش دوم آن روتین درمانی.
بخش اول: روتین بسیک
روتین بیسیک فارغ از کک و مک و بر اساس جنس پوست هر کسی تعریف می شود. یعنی افراد درگیر کک و مک ممکن است پوست چرب و مختلط و یا پوست خشک و نرمالی داشته باشند و محصولات روتین پوستی پایه را هم باید بر همین اساس انتخاب کنند.
روتین پوست بیسیک شامل موارد زیر است:
- شوینده مناسب پوست
- آبرسان و مرطوب کننده
- ضدآفتاب
انجام این سه مرحله در طول روز بسیار ضروری است. درست است که ما در این مرحله عملیات درمانی خاصی انجام نمی دهیم اما به جرات میتوان گفت که 70% درمان کک و مک وابسته به همین روتین ساده است. زمانی که پوست ما به خوبی عاری از چربی و کثیفی می شود فرصتی خوب برای استفاده از آبرسان و مرطوب کننده است. در پوست ما آنزیم هایی وجود دارند که مسئول پوسته ریزی سطحی از پوست و جایگزین کردن سلولهای جوانتر بر آن هستند. این آنزیم ها تنها در شرایطی فعالند که آب پوست تامین باشد. اینجاست که به ضرورت استفاده از آبرسان و مرطوب کننده پی می بریم. زمانی که دچار کک و مک می شویم این رنگدانه ها دقیقا در لایه های مختلف پوست پخش شده اند. اگر پوسته ریزی به کندی انجام شود به همان نسبت دیرتر نوبت ریزش سلولهای درگیر رنگدانه های کک و مک می شود و پوست در زمان طولانی تری حامل این رنگدانه های کک و مک است.
مورد بسیار ضروری دیگر استفاده از ضدآفتاب است. همانطور که بالاتر اشاره کردیم آفتاب محرک اصلی مهاجرت و پخش شدن رنگدانه های مولد کک و مک است. ضدآفتاب با منعکس کردن نور خورشید از تحریک سلولهای ملانوسیت و تولید و پخش شدن ملانین ها(رنگدانه ها) جلوگیری می کند. این مرحله برای درمان کک و مک بسیار بسیار ضروری است و اگر واقعا قصد درمان آن را دارید در طول روز به خوبی ضدآفتاب بزنید و به خوبی تمدید کنید.
آیا هر ضدآفتابی مناسب است؟
به هیچ عنوان! فقط از ضدآفتاب هایی استفاده کنید که میزان حفاظت آن بالا باشد و بتواند طیف وسیعی از اشعه های نور فرابنفش را بلاک کند. برای مثال ضدآفتابی خوب است که حداقل دارای SPF50 و دارای فاکتور حفاظتی PA باشد. (اگر فاکتور PA دارای چند علامت + باشد یعنی حفاظت بهتری را انجام می دهد). اگر درگیر کک و مک هستید تلاش کنید تا در ساعات 10 تا 16 در معرض آفتاب نباشید. اگر مجبور به ترک منزل بودید حتما هر دو ساعت یکبار ضدآفتابتان را تمدید کنید.
بخش دوم: روتین درمانی
بخش درمانی کک و مک اضافه کردن دو محصول به روتین پوستی است. این دو محصول شامل یک لایه بردار ملایم و یک روشن کننده است. ما به لایه بردار نیاز داریم تا سلولهای سطحی پوست را که آلوده به رنگدانه شده اند از سطح پوست حذف فیزیکی کنیم. همچنین به ضدلک نیاز داریم تا رنگدانه های آواره شده در جای جای اپیدرم را به منزل اصلی خود که مخزن های سلول های ملانوسیت است برگردانیم. انتخاب لایه بردار و ضدلک تابع شرایط پوستی هر فرد است و نمیتوان برای هر کسی یک نسخه نوشت. به همین دلیل به شما پیشنهاد میکنم برای انتخاب این دو محصول حتما از یک کارشناس پوست مشورت بگیرید.
نتیجه گیری:
هر آنچه در این مقاله نوشته شد روش های آزمایش شده است و بسیاری از افراد در دنیا توانسته اند از این طریق کک و مک را کم رنگ کنند. اما اگر بخواهم خلاصه هر آنچه نوشته شده را بگویم، ضدآفتاب زدن را جدی بگیرید و اگر استفاده مرتب از آن را در اولویت خود قرار دهید مطمئن باشید تا حد مطلوبی کک و مک را کنترل کرده اید.